Bilgi ve deneyim paylaşımıyla yerele destek: Local Makers
Local Makers, adı üstünde, yerel üreticilere kapılarını açan ve sektördeki deneyimleriyle onlara destek olmak için çalışan bir platform. ‘‘Hayalleri ve yeteneğiyle bir şeyler ortaya koyan, yaratan, geliştiren, üreten her kimse’’ diyerek bir çağrı yapıyor Local Makers ve gerçekten de pek çok farklı alanı kapsayan geniş bir ağ yaratıyor. Yeme-içmeden bakıma, ayakkabıdan kırtasiyeye pek çok yerel marka, Local Makers’ın bu ağının bir parçası. Dijitalin imkanları üreticilere yepyeni imkanlar açıyor. Local Makers da bu imkanlardan yola çıkarak, bilgi ve deneyimlerini de üstüne katarak üreticilere markalarını geliştirme konusunda yol gösterici oluyor ve onları doğru kişilerle buluşturuyor. Local Makers’ın hikayesini kurucusu Yağmur Çoban’dan dinliyoruz.
https://www.instagram.com/p/CISr5nhAcoS/
Local Makers nasıl bir fikirle ortaya çıktı?
Aynı zamanda, deri tasarım atölyesi olan The North Fox’un da kurucusuyum. İşimi kurduğum dönemden beri kendimi ait hissedeceğim bir kolektif ihtiyacı duydum hep. Markalaşma sürecinde bazı deneyimler kazandım ve çok fazla butik ve yerel üretici ile tanıştım. Belli bir süre sonra sizin ve markanızın başarıya ulaştığını düşünen kişiler, gelip, kafalarındaki soruları sormaya başlıyor. Arkadaşım, arkadaşımın arkadaşı, onun arkadaşı derken ne yazık ki herkesin cevabının bende olmadığını bildiğim için, birbirine destek olacak üreticileri ve tüketicileri tanıştırmaya başladım. “Aradığın cevap onda, o sana yardım eder, bu marka ile işbirliği yapabilirsin” gibi naçizane önerilerim oldu. Sonra da bu kişileri bir platform altında toplamanın, onlara destek olmanın en kolay yolu olduğunu düşündüm. Ayrıca dinlediğim bunca hikayeyi ve üreticileri de anlatmak istedim. Özellikle butik işlerde; üretici, işin birçok yükünü tek başına sırtlanıyor. Bu noktada biz de onlara destek olalım, bu hikayeleri anlatalım, tanıtalım istedik. İyi ürün yapan aynı anda satış, tanıtım ve etkinlik yapamıyor ve bunu bilmiyor da. Biz de bu tarz hayal kırıklıkları yaşanmayan, bu değerleri gerçekten aktarabilen etkinlikler, projeler tasarlamak istedik.
Peki Local Makers bir oluşum olarak neleri sahipleniyor?
Hepimiz adil, sürdürülebilir, lokal olanı keşfedip ürettiğimiz ve onu paylaşabildiğimiz bir dünya hayal ediyoruz. Seri üretim algısı ve kitlesel tüketim alışkanlıklarının aksine el emeği değeriyle harmanlanmış üretime ulaşmanın aslında sanıldığı kadar da zor olmadığını göstermek istiyoruz.
Butik marka kurucularının isteği, kendi gözlemlerime göre; desteklerden haberdar olmak, etkili bir şekilde sosyal medya kullanımını öğrenmek, yaratıcı ve etkileyici içerikler üretmek, kendi ürettiklerini etkileyici şekilde fotoğraflayabilmek, toptan politikası ile üretim yapmadıkları için hammadde alırken güçlerini birleştirip uygun fiyata hammadde tedarik etmek, sürdürülebilir paketleme, adil kâr marjı, vergi konularında bilgi edinmek, yaratıcı işler yapan üreticilerle bir araya gelip daha da yaratıcı işler yapmak ve bildiklerini anlatmak. Tüm bu konularda maker’lara destek olup üretenlerin hikayesini anlatabileceğimize inandığımız için bu noktayız. İhtiyaç, tutku ve paylaşma isteğinin yoğun olması da bu noktada olmamızda etkili diyebilirim.
Kimdir bu “maker” dedikleriniz? Bünyenize yeni isimleri dahil ederken belli kriterleri gözetiyor musunuz?
Hayalleri ve yeteneğiyle bir şeyler ortaya koyan, üreten, geliştiren her kimseye maker diyoruz. Bu eylemleri gerçekleştirip, üretmenin tatmin edici duygusunu yaşayan, tüketmekten çok üretimin gücüne inanan insanların ve kolektif bilincin bizi kurtaracağına, farkındalık yaratacağına inanıyoruz. Kriterlerimiz yok aslında. Bilgi ve deneyim paylaşımını esas alıyoruz. Hikayelerini aktardığımız maker’ların bilgi ve deneyimlerinin, üretim yolunda ya da başında olan üreticilere nasıl fayda sağlayabileceğini sorgulayıp, sonrasında da faydalar çoğunluktaysa bu hikayeleri aktarıyoruz.
Özgün, tüm üretim sürecine üreticinin kendisinin de dahil olduğu, etik kuralları ve adil çalışma ilkeleri olan, hassasiyetlerimiz aynı olduğu butik markaları seçmeye özen gösteriyoruz. Gelişmekte olan, öğrenen, öğrenirken ihtiyaç duyacağı şeyleri de bizim sağlayabileceğimiz üreticiler olması mühim.
Online mağazamızda yer alacak ürünler için; herhangi bir stok çılgınlığı, 24 saatte kargoda zorlaması yapmıyoruz. Aksine odak grup görüşmesi tadında, denemek istediği ürünleri beğeniye ve satışa açmasına elçi olmak istiyoruz.
Local Makers ekibi olarak bilinçli tüketim ve sürdürülebilirlik tarafında neler yapıyorsunuz?
Gelecek kuşakların gereksinimlerini dikkate alarak, yaşam döngüsü bakışı ile doğal kaynakların, toksik maddelerin, atık salınımları ve çevreyi kirletici maddelerin kullanımını en aza indirgeyen ve temel gereksinimleri karşılarken daha iyi bir yaşam kalitesi sunan ürünleri, kitlemizle buluşturmaya çalışıyoruz.
Doğal kaynakların üretim sürecine dahil edilip işlenerek tüketime sunulması ve tüketim sonrasında ortaya çıkan atıkların çevreye, üretim için kullanılacak kaynaklara zarar vermemesinin sağlanması ve hatta yeniden üretim sürecine sokularak tüketime sunulması ile sürdürülebilir tüketimin mümkün olduğunu anlatmaya çalışıyoruz.
Bunu başarmış maker’lar ile röportajlar yapıyoruz, hatta podcast serilerimizde ekolojik dönüşüme ışık tutan, kentte ekolojik hayatın mümkün olduğunu anlatmak isteyen maker’lara mikrofonu çeviriyoruz. Kendi yollarını, değişimlerini, yaşadıklarını zorlukları bizim aracılığımız ile anlatmalarını sağlıyoruz ki başkalarına da ilham olsunlar.
Ayrıca tüketiciyi bilinçlendirmek üzerine içerikler hazırlıyoruz. Yavaş sürdürülebilir ve kapsayıcı moda ilkeleri benimseyen, temiz moda hareketini başlatan üreticilerle ve markalarla çalışıyoruz. Sürdürülebilir ve upcycled moda farkındalığını yaymak amacı ile kurulan, farklı ülke ve kültürlerden istenmeyen, stokta kalan, çöp diye adlandırılan kumaşları toplayarak İstanbul’da kendi atölyelerinde ileri dönüşüm yapan, kahve ve yemek atıklarıyla doğal boyama ile takı, fular gibi materyaller ortaya koyan, sert kimyasallar, SLES, SLS, triclosan, formaldehit, paraben, fosfat, petrokimyasallar, boya, hayvansal hammaddeler içermeyen doğaya ve insan sağlığına zarar vermeyen içeriklerle temizlik malzemeleri üretimi yapan, ‘Nasıl bilinç oluşturabiliriz?’ sorusuna cevap arayan, doğa dostu alternatifler üreten, modern hayatı daha az atıkla yaşamanın mümkün olduğunu topluma anlatmak isteyen ve bu amaca hizmet edecek piyasada eksik gördüğü ürünleri üreten markalar bunlar. Atölye REN, Mah-Roc, one square meter, Baboon Natural, Sinek Sekiz, Darwin’s Botanicals, Less., Nature of the Things, The Elite Home ve daha fazlası Local Makers’ta.
Farkındalık yaratmak için ne gibi çalışmalar izliyorsunuz?
Ürünleri keşfederken maker’ların ilham veren hikayeyi dinlemek, üreticilerin hassasiyetlerini görmek gerçekten tüketicinin hoşuna gidiyor. Tüketici artık bir şey satın alırken neye hizmet ettiğini ve neyi desteklediğini bilmek istiyor. Doğal kaynakları korumak varken doğayı kirleten, zarar veren materyalleri kullanmak istemiyor.
Bilinçli tüketim, lokal üretim, el emeği, girişimcilik gibi konularda farkındalık artıyor. Pandemi ile beraber, lokal işletmelerinin karşı karşıya kaldığı sorunlar daha çok duyulur ve empati yapılabilir hale geldi. Sosyal medya sayesinde bu farkındalık inanılmaz büyüdü. Local Makers’ın da amaçladığı buydu aslında. Üretenlerin yalnız hissetmeyecekleri bir kolektife dahil olmalarını sağlamak. Şu an bu etkiyi yarattığımızı düşünüyorum.
Black Friday ve Buy Nothing Day gibi günler için nasıl bir plan yapıyorsunuz?
Yavaş moda akımının bir parçası olmaya çalışan, bilinçli tüketimi vurgulayan, sürdürülebilirlik kavramı üzerine kafa yoran yerel ve butik markaların Black Friday’leri, yüzde 70’e varan indirimleri ne yazık ki hiçbir zaman olamayacak. Yavaş ve az adette üretim yapan, adil kâr marjı ile fiyatlandırma politikaları güden Maker’lar bu tarz çılgın tüketime sevk eden indirim süreçlerine isteseler de dahil olamazlar. Küçük ve lokal işletmeler bu nedenle değerlidir. İsraf etmeden, bilinçli, sınırlı sayıda üretim yaparlar ve onun kıymetini bilirler. Tüm dünyayı saran tüketim çılgınlığının en büyük göstergesi olan Black Friday; büyük (ya da büyük görünen) indirimlerle ihtiyacımız olmayan alışveriş yapmamıza neden oluyor. Araştırmalar gösteriyor ki, satın aldığımız her ürün altı ay içinde yüzde 90 ihtimalle çöp oluyor. Biz her ürünümüzü özenle seçip, özenle ürettirip özenle size ulaştırıyoruz. Hiçbir ürünümüzün altı ay içinde çöp olmasını istemiyoruz. İhtiyacınız yoksa ve sizde alternatifi varsa hiçbir ürünümüzü almayın diyoruz. Satın alım yapacaksanız; bazı soruları kendinize sorun diyoruz.
Sana ihtiyacım var mı?
Seni alınca kıymetin kaç gün sürecek?
Seni üretirken bir canlıya ya da dünyaya zarar verdiler mi?
Evimi, odamı, dolabımı işgal edip, lüzumsuz bir kalabalık mı yapacaksın?
Bunlar gibi soruları sorduktan sonra gerçekten ihtiyaç için alışveriş yapıyorsanız; küçük işletmeleri desteklemelisiniz diyoruz.
Bunun için de bir rehber hazırladık:
Küçük işletmeleri neden desteklemeliyiz?
Büyüklerinin ötesinde küçük işletmeler ruhları ile tanımlanırlar. Her şey şeffaftır. Ürünleri; nerede, nasıl ve kimler tarafından hangi hassasiyetler çerçevesinde üretildiğini ve satışa sunulduğunu biliriz. Çünkü küçük işletmeler; tüketmek için değil, değer verdiğimiz için satın aldığımız bağları kurmamızı sağlarlar. Belirsizliğe rağmen üreten, sürdürülebilirlik esaslarını motto edinen, seri üretim algısı ve kitlesel tüketim alışkanlıklarının aksine el emeği değeriyle harmanlanmış üretime ulaşmanın daha sürdürülebilir ve aslında sanıldığı kadar zor olmadığını bize gösterirler.
Küçük işletmeler aynı zamanda toplumumuzun ekonomik ve sosyal dokusu için de önemlidir ve hepimizin ayakta kalması için rol oynarlar. Zincir mağazaların rekabetinden uzak duygularla kurulmuşlardır. Girişimcilik daha fazla girişimciliğe ilham verir, yerel işletmelerden alışveriş yaptığınız zaman paranız yerelde kalır ve yerel kalkınmaya bir destek sağlamış olursunuz.
Lokal üreticiler ve küçük işletmeler hikaye barındırır. Bir mahallede yer alan küçük işletmeye bu hikayeyi deneyimlemek için, destek olmak için birçok kişi gelir. Ana caddelerdeki ve alışveriş merkezlerindeki büyük mağazaların samimiyetsizliğinden uzak tüm bu şeffaflığı ve iyi alışverişi deneyimlemeye gelirler. Büyük ticari markaların yaratmaya çalıştığı hikayede tam olarak budur. Fakat çoğu büyük şirket adını bile duymadığınız ülkelerde, ucuz iş gücüyle ürün ürettirmeye çalışıp, sürdürülebilirlik felsefesini motto edinmemiş, emeğe, üretime ve materyale sadece daha fazla kar olarak bakıyor, green washing (yeşil ürün-müş gibi) yapıyor.
Küçük üreticilerle bu durumu gözlemlemezsiniz, bu duruma kıyasla daha iyi bir hikaye ile tanışarak daha kısa bir üretici- tüketici yolculuğunu da deneyimlersiniz.
Küçük işletmeler; yerel ve etik üretimle harmanlanmış, işteki her rolü kendi üstlenen, yönetim, kurumsal politika katmanları olmadan çalışırlar. Kimileri amatörlük diye tanımlasa da bizce kuralları bükülebilir ve her müşteri değerlidir bakış açısına sahip olunmasını sağlayan butik alışveriş rotalarına dönüşürler.
İnandığınız, olumlu ve etik seçimler yapmış herhangi bağımsız bir işletmeden ya da yaratıcı birilerilerinden hizmet ve ürün satın alımı yaparak ve onları paylaşarak motive edebilir ve destek olabilirsiniz.
Local Makers olarak yeni projeleriniz var mı?
Bir mağazamız ve online sitemiz mevcut şu an. Ticari iş birlikleri dışında yoğun bir biçimde içerik üretiyoruz. Üretenlerin üretim yerlerine girmek, hassasiyetleri anlatmak, bizim elçi olmamıza izin veren üreticileri hayal kırıklığına uğratmayacak şekilde içerikler sunmaya çabalıyoruz.
Hem ürün satışı hem online mağaza hem de bu içerik üretimleri bizim gibi küçük girişimler için büyük bir iş yükü. Anlattıklarımın sürdürülebilir olmasını sağlamanın yanısıra üreticilere eğitim sunma projesi hazırlığındayız. Pandemi nedeniyle atölyeler devam edemiyor. Bu sebeple maker’lara dijital mecralar üzerinden online satış, reklam, PR, patent, muhasebe gibi temel bilgileri öğrenebilecekleri temel eğitim serileri hazırlıyoruz. Ücretsiz olacağı için kendini anlatmak ve üreticilere destek olmak isteyen bu konularda öncü olan kişilerle görüşüyoruz. Gönüllü olarak bu eğitimleri verecek, destek olmak isteyecek konuların uzmanlarına da buradan açık çağrı yapmış olalım.